Hàng năm, cứ độ cuối tháng 9, ở phía Nam của huyện Xín Mần, dưới chân đèo Gió, lúa nếp non trên những thửa ruộng bậc thang của xã Nà Chì đã cắt gần xong, người dân cũng hối hả giã cốm.
 |
| Nà Chì vào mùa Cốm |
Nhắc đến Cốm, bà con nhân dân ở xã Nà Chì lại nói đến một cái tên Pắc Khuổi Vầy thuộc thôn Nậm Sái, xã Nà Chì. Là nơi còn lưu giữ những cây lúa Nếp địa phương và là nơi có truyền thống làm cốm lâu đời.
 |
| Bà con xã Nà Chì thực hiện các công đoạn làm cốm |
Lúa Nếp thơm ngon là do khí hậu ở đây mát mẻ quanh năm. Là vùng đất có độ cao hơn 1.000m, đất nhiều mùn và khoáng chất, dòng suối chảy từ đỉnh núi xuống nước trong vắt, đó là những yếu tố tự nhiên tạo nên hương vị đặc biệt của hạt gạo nếp. Khi lúa nếp khum ngọn, còn nguyên hương sữa, người dân gặt về làm cốm. Người dân ra ruộng từ sớm, hái những bông lúa còn đẫm sương đêm mang về tuốt. Các công đoạn làm cốm ở đây hoàn toàn thủ công. Người dân tộc Tày ở xã Nà Chì, Xín Mần khôi phục cách làm cốm cổ xưa, đào lò đất hong lúa nếp non, giã tay hàng tiếng để hạt mềm dẻo, có mùi thơm đặc trưng của núi rừng.
 |
| Bà con xã Nà Chì thực hiện công đoạn giã cốm |
Tùy theo độ non của lúa khi gặt mà người giã cốm sẽ ước lượng, trung bình khoảng 5 – 7 lần giã mới hoàn tất mẻ cốm. Giã càng đều, càng dẹp được hạt cốm, cốm sẽ càng thơm càng dẻo và ngon hơn.
 |
| Lúa làm cốm của bà con nhân dân xã Nà Chì |
Cốm Nà Chì có hạt to tròn, hương vị thơm dẻo đặc trưng khiến bất cứ ai đã từng có dịp thưởng thức đều không thể quên.
Nhằm khôi phục lại “hương cốm Nà Chì” truyền thống và xa hơn nữa là thành lập sản phẩm OCOP của xã. Đầu năm 2022, UBND xã đã tuyên truyền, vận động nhóm hộ tại Cụm IV thôn Nậm Sái xây dựng thí điểm mô hình trồng lúa nếp làm cốm gắn với thả cá chép ruộng.
 |
| Trẻ em thích thú tham gia trải nghiệm bắt cá chép ruộng |
Giản dị, không ướp hương, không biển hiệu, không bao bì rực rỡ, cốm Nà Chì đây chỉ là nghề phụ ngày nông nhàn. Làm cốm chỉ bận nhất vào tháng 9, tập trung trong khoảng từ 20-25 ngày. Hương Cốm Nà Chì như những hạt ngọc quý trên vùng núi Pắc Khuổi Vầy, là sản phẩm tinh hoa của Nà Chì, là tiếng chày thậm thịch vang trong khói sương mờ, giọt mồ hôi của những con người bình dị, chân chất.
Cao Cường – Thuý Hậu (Xín Mần)
Ý kiến bạn đọc