Đó là ông Dương Mạc Thạch, dân tộc Tày, quê xã Minh Tâm, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng. Khi làm Chính trị viên Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam, ông có tên Xích Thắng, tên bí danh khi đi hoạt động cách mạng từ năm 1934 - 1.1952. Ông Dương Mạc Thạch được giao nhiệm vụ và được bầu làm Chủ tịch Ủy ban Hành chính kháng chiến tỉnh Hà Giang.
Ông Dương Mạc Thạch đã từng được bầu giữ chức Chủ tịch tỉnh Hà Giang từ năm 1952, với các tên gọi Ủy ban Hành chính kháng chiến, Ủy ban Hành chính tỉnh suốt từ năm 1952 đến tháng 8.1971. Quốc hội khóa II của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, ông Dương Mạc Thạch được nhân dân Hà Giang bầu vào Quốc hội, nhiệm kỳ 1960 – 1964; trong đó tỉnh Hà Giang có 5 đại biểu, đó là: Dương Mạc Thạch, Chủ tịch Ủy ban Hành chính tỉnh; Vương Chí Thành (Vương Chí Sình) tái cử; Vừ Mí Kẻ, Chủ tịch Ủy ban Hành chính huyện Đồng Văn; Triệu Tạ Luồng, Phó Chủ tịch Ủy ban Hành chính huyện Hoàng Su Phì; Kim Xuyến Lượng, Phó Chủ tịch Ủy ban Hành chính tỉnh Hà Giang.
Ông Dương Mạc Thạch là một tấm gương sáng học tập về đức tính không tự nói về mình, khi nói chuyện về Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, ông chỉ nói về người đội trưởng của mình là Hoàng Sâm, không hề nói về mình - người chính trị viên; trong Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, ông chuẩn bị bài và phân công cấp phó phát biểu, như ông Kim Xuyến Lượng hay ông Vừ Mí Kẻ. Tuy làm Chủ tịch, ông chỉ tham gia 1 khóa Quốc hội, ngoài ra ông để cấp phó của mình là người địa phương tham gia, do đó ông Kim Xuyến Lượng, Phó Chủ tịch 2 khóa, khóa II và III; ông Vừ Mí Kẻ, Phó Chủ tịch 6 khóa, từ khóa II – khóa VII.
Đó là tấm gương của người chính trị viên đầu tiên của Quân đội Nhân dân dân Việt Nam và cũng là tấm gương của vị đại biểu Quốc hội của nước Việt Nam đã gần 20 năm làm Chủ tịch Ủy ban Hành chính tỉnh Hà Giang.
TRIỆU ĐỨC THANH
