Cần sớm hỗ trợ người dân xã Sủng Là, huyện Đồng Văn bảo tồn nhà trình tường lợp ngói âm dương

Từ xa xưa, nhà trình tường lợp ngói âm dương đã trở thành nét đẹp văn hóa truyền thống minh chứng cho sự sáng tạo, thích nghi với điều kiện thời tiết khắc nghiệt của người Mông trên vùng cao núi đá. Để gìn giữ lối kiến trúc độc đáo của nhà trình tường, theo Quyết định số 501 ngày 8/4/2020 của UBND tỉnh về việc bảo tồn văn hóa truyền thống lợp ngói âm dương tại Làng văn hóa du lịch Lũng Cẩm Trên xã Sủng Là huyện Đồng Văn, người dân được hỗ trợ 20 triệu đồng để thay thế ngói fibro xi măng sang lợp ngói âm dương. Tuy vậy cho đến nay, người dân vẫn chưa nhận được hỗ trợ từ Đề án này.

Thôn Lũng Cẩm Trên có 12 hộ được hỗ trợ theo Quyết định 501, mức hỗ trợ là 20 triệu đồng một hộ

Theo thời gian, nhiều ngôi nhà trình tường lợp ngói âm dương của người Mông dần bị mai một thay thế những ngôi nhà xây bằng gạch, lợp ngói fibro xi măng. Việc khuyến khích đồng bào bảo tồn, gìn giữ văn hóa truyền thống vì vậy mà đã được xem là việc làm cấp thiết của cấp ủy, chính quyền, ngành chuyên môn từ tỉnh đến cơ sở. Qua công tác rà soát, đăng ký nhu cầu, thôn Lũng Cẩm Trên có 12 hộ được hỗ trợ theo Quyết định 501, mức hỗ trợ là 20 triệu đồng một hộ, ngoài ra còn hỗ trợ xây dựng công trình nhà vệ sinh mức 50 triệu đồng một hộ; 20 triệu đồng đối với gia đình phục vụ dịch vụ ăn uống đối với khách du lịch.

Chị Giàng Thị Mỷ, thôn Lũng Cẩm Trên, xã Sủng Là, huyện Đồng Văn chưa nhận được tiền hỗ trợ

Ngay sau khi có chủ trương, 4/12 gia đình đã bỏ kinh phí để thay thế ngói fibro xi măng bằng ngói âm dương theo kiến trúc truyền thống. Song cho đến nay, chưa một hộ nào nhận được tiền hỗ trợ. Chị Giàng Thị Mỷ, thôn Lũng Cẩm Trên, xã Sủng Là, huyện Đồng Văn cho biết: “Được thôn bình xét, nhà tôi đã vay mượn của anh em trong nhà số tiền 25 triệu đồng mua ngói âm dương về lợp thay cho mái fibro xi măng trước kia. Mua ngói vất vả quá, tận ở huyện Yên Minh vận chuyển về. Nhờ anh em lợp xong xuôi hết rồi từ cách đây 2 năm nhưng vẫn chưa nhận được tiền hỗ trợ. Tôi chỉ mong có tiền để trả nợ cho anh em trong nhà”.

Nhiều gia đình ở Lũng Cẩm Trên cũng trong tình trạng nợ tiền từ cửa hàng vật liệu

Nhà chị Mỷ đã vay mượn số tiền 25 triệu đồng để lợp lại ngói. 2 năm rồi không có tiền trả nợ, chồng chị đang phải đi làm xa nhà mới mong có đủ số tiền mượn của anh em. Không riêng gia đình chị Mỷ, nhiều gia đình khác ở Lũng Cẩm Trên cũng trong tình trạng nợ tiền từ cửa hàng vật liệu. Trong khi 4 nhà đã lợp lại ngói thì đối với 8 hộ khác vẫn chờ nguồn hỗ trợ để thay thế ngói pro xi măng, nhiều hộ mua vật liệu về nhưng không thi công. Anh Ly Dũng Say, thôn Lũng Cẩm Trên, xã Sủng Là, huyện Đồng Văn  cho hay: “Nhà tôi mua ngói từ lâu rồi, tiền vẫn nợ ở cửa hàng. Gia đình cũng mong muốn lợp ngói âm dương, ngói fibro xi măng thì không đúng với nhà truyền thống của người Mông”.

Gìn giữ văn hóa truyền thống sẽ tránh được nguy cơ mai một, giúp đồng bào yên tâm lao động sản xuất, phát huy lĩnh vực dịch vụ du lịch

Nhà trình tường lợp ngói âm dương, lối kiến trúc văn hóa truyền thống không chỉ giúp cho đồng bào dân tộc Mông chống chịu với thiên nhiên mà còn trở thành nét đẹp thu hút du khách. Việc người dân sớm nhận được kinh phí hỗ trợ lợp ngói âm dương cũng như các hạng mục công trình khác để bảo tồn, gìn giữ văn hóa truyền thống sẽ tránh được nguy cơ mai một, giúp đồng bào yên tâm lao động sản xuất, phát huy lĩnh vực dịch vụ du lịch trên vùng Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn./.

Văn Bính- Hương Giang