Giữ gìn và phát triển nghề thêu truyền thống của dân tộc Lô Lô

Với phụ nữ dân tộc Lô Lô ở thôn Sảng Pả A, thị trấn Mèo Vạc, huyện Mèo Vạc gìn giữ và phát triển nghề thêu thổ cẩm truyền thống đã trở thành nét đặc sắc trong đời sống, góp phần không nhỏ vào việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc ở địa phương.

Những lúc nông nhàn các thành viên của HTX thêu thổ cẩm dân tộc Lô Lô thường tập trung tại nhà văn hóa cộng đồng để thêu thổ cẩm

Nghề thêu thổ cẩm truyền thống của người Lô Lô đã được khôi phục từ năm 2013 thông qua việc thành lập HTX thêu thổ cẩm dân tộc Lô Lô. Các thành viên trong HTX dạy nghề và truyền kinh nghiệm cho lớp trẻ, nhiều chị em đã rất hào hứng tham gia khôi phục lại nghề thêu truyền thống của dân tộc mình…HTX thêu thổ cẩm dân tộc Lô Lô được thành lập với 16 thành viên, sau gần 9 năm hoạt động số thành viên của HTX đã tăng lên với 24 thành viên chính. Đây là nơi để các chị em chia sẻ, trao truyền và cùng nhau giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Bà Lùng Thị Minh, Chủ nhiệm HTX thêu thổ cẩm dân tộc Lô Lô, thị trấn Mèo Vạc, huyện Mèo Vạc chia sẻ: “Phụ nữ Lô Lô không dùng khung mà chỉ cầm miếng vải để thêu, các đường kim mũi chỉ được xử lý rất khéo léo và tinh tế. Sản phẩm mà chúng tôi làm ra chủ yếu là hàng lưu niệm như thổ cẩm, hàng trang sức, trang phục... Ngoài trồng trọt và chăn nuôi, hàng tháng các thành viên trong HTX đều có thu nhập trên 2 triệu đồng từ nghề thêu các sản phẩm”.

HTX thêu thổ cẩm dân tộc Lô Lô hiện có 24 thành viên chính

Đối với người Lô Lô, hoa văn trang trí trên sản phẩm được xếp đặt rất sáng tạo, chỉ bằng mảnh vải nhỏ hình tam giác, hình mặt trời, hình hoa đào hoặc hoa thảo quả được ghép với nhau là có thể tạo ra những hình thể mới đa dạng...  Ngoài các họa tiết ở trang phục thì khăn quấn đầu của người Lô Lô được trang trí bằng các mô típ hoa văn và các tua vải màu sắc sặc sỡ. Hiện tại, HTX cung cấp khoảng 40 sản phẩm ra ngoài thị trường như quần áo, túi xách, gối, khăn trải bàn, khăn quấn đầu, mũ, bờm tóc, lơ tóc…, doanh thu hàng năm khoảng 100 triệu đồng. Không chỉ giúp giữ gìn nét đẹp truyền thống của dân tộc mà nghề thêu thổ cẩm còn đem lại thu nhập cho người dân. Từ những tấm vải chủ yếu dùng để phục vụ sinh hoạt, sản phẩm của chị em phụ nữ nơi đây còn trở thành hàng hóa được quảng bá rộng rãi tới các vùng, miền và du khách nước ngoài. Bà Vàng Thị Mai, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Mèo Vạc, huyện Mèo Vạc cho biết: “Thành lập HTX thêu thổ cẩm truyền thống để gìn giữ nghề và bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tạo thu nhập cho chị em. Sau một thời gian hoạt động đến nay các sản phẩm của HTX đã được giới thiệu tới nhiều du khách du lịch trong và ngoài nước và sản phẩm làm ra được khách du lịch rất yêu thích”.

Thành viên HT lớn tuổi của HTX đang thêu các hoa văn đặc sắc của dân tộc Lô Lô

Khi du khách đến với Mèo Vạc ngoài việc được thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ còn có cơ hội được tìm hiểu về đặc trưng văn hoá của đồng bào dân tộc Lô Lô thông qua nghề thêu thổ cẩm truyền thống. Tham quan, trải nghiệm tại nhà văn hóa cộng đồng dân tộc Lô Lô du khách sẽ được hướng dẫn trải nghiệm một số công đoạn đơn giản của quá trình thêu thô cẩm. Từ đó, đem lại cho du khách sự hứng khởi, niềm vui thích khi được trải nghiệm một phần nhỏ của văn hoá bản địa nơi đây. Chị Lan Anh, du khách đến từ Thành phố Hồ Chí Minh cho hay: “Tôi thấy mỗi loại hoa văn, họa tiết ở các sản phẩm thêu của các cô người Lô Lô đều mang những đặc trưng rất độc đáo, riêng biệt. Các họa tiết hoa văn trên sản phẩm thêu không những sắc nét mà còn rực rỡ, mềm mại và rất bắt mắt”.

Sau khi hoàn thiện các sản phẩm, HTX thêu thổ cẩm dân tộc Lô Lô sẽ tổ chức đến các điểm du lịch trong tỉnh và ngoài tỉnh, hoặc mang sản phẩm đến các hội chợ thương mại để trưng bày, giới thiệu và quảng bá sản phẩm. Hiện tại, UBND thị trấn Mèo Vạc đang xây dựng kế hoạch, tổ chức tuyên truyền đến các thôn, bản, những nơi có nhóm thêu truyền thống tiếp tục giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc. Hỗ trợ đem sản phẩm tham gia tại các hội chợ triển lãm, học hỏi cách tiếp cận thị trường. Đồng thời tiếp tục phát triển nghề truyền thống gắn với du lịch cộng đồng để tạo sự đột phá, nâng cao mức sống cho người dân, góp phần bảo tồn văn hóa của người Lô Lô.

Minh Huệ( Huyện Mèo Vạc)