UNESCO vinh danh chủ tịch Hồ Chí Minh

Kỳ họp lần thứ 24 của UNESCO diễn ra từ ngày 20/10 đến ngày 31/11/1987 có một sự kiện làm nức lòng nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới. Sau khi thảo luận, tranh cãi sôi nổi suốt 7 giờ đồng hồ UNESCO đã nhất trí vinh danh Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ cộng hòa Hồ Chí Minh là anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt xuất, đồng thời ghi nhận: “Năm 1990 sẽ đánh dấu 100 năm kỷ niệm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất của Việt Nam”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ảnh: Tư liệu

Vào thời kỳ chiến tranh lạnh của thế giới, việc xét vinh danh cho Chủ tịch một nước xã hội chủ nghĩa đối với UNESCO là một quyết định không hề dễ dàng. Dẫu có những ý kiến phản biện gay gắt, nhưng cuối cùng cũng thống nhất thừa nhận Hồ Chí Minh là Danh nhân tiêu biểu cho nền văn hóa nhân loại; Anh hùng giải phóng dân tộc, giải phóng nhân loại.

Trong khi các nước thuộc địa trên thế giới đang chìm đắm trong áp bức nô lệ, thì ở một nước nhỏ chưa có tên tuổi như Việt Nam đã đứng lên làm cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công. Chính Hồ Chí Minh đã lãnh đạo nhân dân đứng lên giành độc lập tự do cho đất nước, mở đầu phong trào giải phóng dân tộc cho các nước thuộc địa trên thế giới.

Ngay sau khi giành được độc lập và đang phải chiến đấu để bảo vệ nền độc lập, Hồ Chí Minh đã nêu lên nhiệm vụ “chống giặc dốt” và đề ra phong trào xóa nạn mù chữ, trong lúc mãi đến năm 1990 Liên hiệp quốc mới đề ra chương trình xóa mù chữ trên thế giới. Điều đó chứng tỏ Hồ Chí Minh đã có tầm nhìn dự báo rất chiến lược, thấy được hệ lụy nếu một dân tộc để dân dốt thì sẽ không giữ vững được nền độc lập.

Hồ Chí Minh nêu lên chủ trương trồng cây với triết lý: “Vì lợi ích 10 năm trồng cây. Vì lợi ích trăm năm trồng người”, gắn cuộc sống con người với việc bảo vệ môi trường, cân bằng sinh thái, một chủ trương mang tính nhân văn và tầm thời đại, hệ lụy đến sự sống còn của nhân loại.

Năm 1946 sau khi giành được độc lập trước họa quân Tưởng đại điện cho Đồng minh vào giải giáp quân Nhật, cùng với quân Pháp quay lại xâm lược, Hồ Chí Minh đã rất khéo léo dùng đối thoại đẩy được mấy chục vạn quân Tưởng ra khỏi đất nước để tập trung sức chuẩn bị cuộc kháng chiến, kiến quốc lâu dài. Trước dã tâm xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp, để tránh cuộc chiến tranh Pháp - Việt khi mà nhà nước cách mạng còn non trẻ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sang Pháp, ròng rã 4 tháng trời (từ 31/5 đến 20/10/1946) tìm mọi cách đối thoại để tránh cuộc chiến tranh xẩy ra. Vì vậy UNESCO cho rằng Hồ Chí Minh là người đã có chủ trương đối thoại vì hòa bình đầu tiên để từ đó Liên hiệp quốc đề ra đối thoại và tiến hành đối thoại kể từ khi tổ chức này ra đời.

Điều đặc biệt nữa là, UNESCO rất coi trọng tiêu chí về đạo đức ở Hồ Chí Minh. Ngay khi lên làm Chủ tịch nước, dù trước họa ngoại xâm vẫn lo cho đời sống của dân, nên tập trung “chống giặc đói” và đề ra mục tiêu cho Chính phủ là phải “tất cả vì dân”. Trong suốt 24 năm trên cương vị là nguyên thủ quốc gia Người vẫn giữ trọn sự liêm chính, không bị tha hóa bởi quyền lực và vật chất. Hồ Chí Minh là một nhân cách tiêu biểu của người cầm quyền kiểu mới. Khi chưa có chính quyền Người sống với dân, khi giành được chính quyền Người phục vụ dân, Người tượng trưng cho đạo đức nhân loại, khi mà ở thế kỷ XX thế giới đang đứng trước thảm họa “sự tha hóa về văn minh vật chất”. Suốt cả cuộc đời Người chỉ có tình thương yêu cho mọi người chứ không có thứ gì cho riêng mình. Hồ Chí Minh là người cộng sản chân chính, hội tụ được cả tinh hoa, trí tuệ của hai nền văn hóa Đông - Tây và văn minh nhân loại.

Với 100% số phiếu đồng thuận, UNESCO dã vinh danh Chủ tịch Hồ Chí Minh của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa là Danh nhân văn hóa thế giới thứ 21. Nội dung ở Bảng vinh danh: “Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa kiệt xuất”. Tiếp đó 88 quốc gia đã ra Nghị quyết kỷ niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân dịp 100 năm ngày sinh của Người, một sự kiện hiếm có trên thế giới.

Những giá trị về tư tưởng, nhân văn, đạo đức và nhân cách của Hồ Chí Minh có sức lôi cuốn và lan tỏa mãnh liệt. Người trở thành ngọn cờ của phong trào đấu tranh vì độc lập, tự do và tiến bộ xã hội ở khắp thế giới. Qua tấm gương của Người bạn bè quốc tế càng hiểu thêm, đồng hành ủng hộ, cỗ vũ mạnh mẽ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam trước đây, cũng như đối với công cuộc đổi mới, phát triển đất nước theo con đường mà Hồ Chí Minh đã chọn.

Việt Nam tự hào về những đóng góp to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trên các lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hóa, giáo dục, nghệ thuật với sự nghiệp giải phóng dân tộc, đấu tranh vì hòa bình, công lý, dân chủ và tiến bộ xã hội. Kế thừa, phát huy di sản Hồ Chí Minh, tiếp nối các thế hệ con cháu Việt Nam nguyện không ngừng học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người để dù ở đâu, ở cương vị nào, công việc gì cũng giữ được liêm chính, phấn đấu vươn lên trong cuộc sống để ngày càng sống tốt hơn, tử tế hơn, xứng đáng hơn với Bác Hồ muôn vàn kính yêu.

TS Đặng Duy Báu