Trên địa bàn tỉnh Hà Giang, thảo quả là cây dược liệu dễ trồng, ít sâu bệnh, dễ chăm sóc thu hái và chế biến nhưng lại cho giá trị kinh tế cao. Giá thảo quả khô bình quân dao động từ 90.000 – 100.000 đồng/kg, có thời điểm lên tới 130.000 đồng/kg. Vì vậy, nhiều hộ gia đình đồng bào dân tộc thiểu số tại các huyện như Hoàng Su Phì, Xín Mần, Vị Xuyên… đã có thu nhập cao từ trồng và thu hái thảo quả.
Do thảo quả là cây ưa bóng râm và chỉ sống được ở dưới những tán rừng có có độ ẩm cao, độ mùn lớn nhưng lại dễ thoát nước và có nhiệt độ thấp từ 17 – 250 c … Vì vậy khi gieo trồng thảo quả người dân phải phát quang, dọn lối đi lại để trông coi, chăm sóc, thu hái thảo quả và chỉ để lại những cây thân gỗ lớn che bóng. Việc làm này vô hình chung đã làm suy thoái thảm thực vật rừng, làm tăng mức độ rửa trôi, bào mòn tầng đất mặt của những cánh rừng khi gặp trời mưa, từ đó làm giảm sự đa dạng và làm suy thoái nhanh chóng thảm thực vật rừng. Ngoài ra, những cây dây bụi, cây dây leo ngoài tác dụng giữ ẩm, chống rửa trôi đất rừng thì chúng còn là mối quan hệ cộng sinh trong quá trình sống, sinh trưởng và phát triển của các loài cây thân gỗ khác. Bên cạnh đó những cây dây bụi và dây leo còn là nguồn thức ăn của các loài động vật hoang dã sống trong rừng. Vì vậy khi những bụi cây dây leo bị chặt phá cũng là báo trước nguy cơ diệt vong của các loài động vật hoang dã sống trong rừng. Ngoài ra,, xác của các loại cây dây bụi, dây leo khi gặp thời tiết hanh khô chính là một hiểm họa gây lên những vụ cháy rừng có tính chất huỷ diệt môi sinh.
 |
| Thảo quả được trồng dưới tán rừng tại xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ |
Bên cạnh đó, để sấy khô 100 kg thảo quả tươi phải cần tới từ 1,2 – 1,5 m3 củi khô và lượng chất đốt này lại do người dân chặt phá từ rừng, và rừng lại tiếp tục bị tàn phá, suy kiệt để phục vụ cho cây thảo quả. Đó cũng chính là hệ luỵ của những trận lũ quét, lũ ống, sạt lở đất xảy ra tại các huyện vùng cao của tỉnh trong những năm gần đây. Không chỉ vậy, khi thảo quả bước vào gia đoạn chín và thu hoạch (từ tháng 10 – tháng 12 dương lịch), người dân thường làm lán trại trong rừng để trông coi, bảo vệ. Những sinh hoạt của người dân như đun nấu, hút thuốc… trong rừng lại gặp giai đoạn thời tiết khô hanh sẽ là nguy cơ gây lên các vụ cháy rừng thảm khốc.
Qua thực tế đó, khi chúng ta muốn phát triển và mở rộng diện tích cây thảo quả trên địa bàn của tỉnh thì cần phải có chủ trương định hướng để qui hoạch vùng trồng; trong đó, cần phải có sự giám sát của các cơ quan chức năng địa phương như phòng Nông nghiệp, Hạt kiểm lâm…Ngoài ra cũng cần thực hiện các biện pháp cấp bách để nâng cao ý thức và trách nhiệm trong công tác bảo vệ rừng của người dân khi trồng và mở rộng diện tích cây thảo quả như đẩy mạnh công tác tuyên truyền, ký cam kết trong bảo vệ rừng… Chỉ có như vậy chúng ta mới thực hiện thành công chủ trương phát triển cây thảo quả gắn liền với công tác bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng; đi đôi với nâng cao thu nhập, từng bước xoá đói giảm nghèo từ cây thảo quả cho đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn của tỉnh.
Phạm Văn Phú
Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh
Ý kiến bạn đọc